لالایی‌های منطقه جازموریان
لالایی آهنگ یا شعری آرامش‌دهنده است که معمولاً برای کودکان پیش از خواب خوانده می‌شود. هدف لالایی خواندن، آرامش‌دادن به کودکان و این که بتوانند راحت‌تر و زودتر بخوابند و گاها همراه با نکات آموزشی و تربیتی است. در نتیجه، لالایی‌ها بیش از همه ساده و تکراری هستند. لالایی‌ها را می‌توان در هر فرهنگ و در همه دوره‌ها یافت. مردم منطقه جازموریان، بلوچ هستند و با فرهنگ و آداب و رسوم خودشان زندگی می‌کنند و بالطبع لالایی‌هایی با فرم و محتوای مخصوص خودشان را دارند. با توجه به لهجه‌های مختلف اقوام بلوچ منطقه، لالایی‌هایی با لهجه‌های مختلفی وجود دارد. در زبان بلوچی به لالایی “نازینک” یا “لیلو لیل” گفته می‌شود که یک نوع از انواع موسیقی بلوچی است. نازینک‌ها ریشه در فرهنگ و تاریخ مردم بلوچ دارند. نازینک‌ها با صوتِ کشیده و نوایِ آرام‌بخش سروده میشوند که همراه با محتوا و مضامین مختلفی از جمله تربیتی، آموزشی،حماسی، انتظار و… هستند.
هنگام سرودن
مادرها در وضعیت‌های مختلف نازینک‌های مختلفی خلق کرده‌اند( البته اثبات نیست که همه‌ی لالایی‌ها توسط مادران خلق شده باشند) و برای بچههایشان سروده‌اند. در مواقعی علاوه بر آرام کردن و خواباندن کودک، لالایی‌ها ماهیت درد ودل کردن مادر با کودک پیدا می‌کنند. مانند:
امشب سه شو خواب از چشمُم رفتهِ
لیلی نگارُم از کَشُم رفتهِ
(کشم: کنارم)
در اینجا مادر در فراق پدر شعر می‌گوید و مخاطب این لالایی مادر است و نه کودک.
اشعار نازینک
اشعار لالایی جازموریان به دلیل اینکه جزوه فرهنگ عامه مردم محسوب می‌شود و به صورت شفاهی نقل شده‌اند و مکتوب نیستند معمولا چندان از قوانین اشعار سنتی تبعیت نمی‌کنند و مابین شعر سنتی و شعر نیمایی هستند.
در ادامه چندی از نمونه لالایی‌های جازموریان ذکر می‌شود.
نازینک اول
لالا لایی، لَلیِ دارُم
پَ گواچوک نادونیِ دارُم
ترجمه
لالا لایی بچه نازی دارم
در گهواره نادانی دارم ( نادان: منظور بچه کوچک است)
نازینک دوم
بَچّوُ ای هَما مردانهِ
سرحدی چَپَت پادانِه
لاشاری مَزن زَحمانِه
رُوچا پَ پَدِ گورانه
کارچی کَپتَگُ حیرانه
گُوری جَتَگُ گَردانه
نرگوری جگر بریانه
بریان،مَ سر سیحانه
اول پَ حُوتی دوسانه
آحِر پَ حُوتی ماسانه
ترجمه فارسی
بچه‌ام از همان مردهاست( اشاره به مردان دلیر و شکارچی)
کفشش از سرحد است
شمشیرش از لاشار( برای شکار، شمشیر و کفش مهم هستند که تهیه شده از شهر سرحد و لاشار بلوچستان هستند)
روزها در پی گور است
کارد او افتاده و حیران است
گور شکار کرده در حال گردش است
جگرِ نرگور کباب بریان شده
کباب بریان برروی سیخ‌ها هستند
اول به دوستان و اطرافیان خود میده
بعد به مادر و خانواده خودش ( اشاره به گذشت و مردم‌داری)
نازینک سوم
دَنگِ دَنگِ دلی شاهِه
دهبکری تماشاهِه
یلا، دوتا بیایِ
خلیل مرد تهنایِ
توضیحات
دنگ دنگ: یک نوا و آواست
دهبکری: یک منطقه خوش آب و هوا در جنوب کرمان
جای اسم خلیل، اسم بچه مورد نظر آورده میشده
یلا: یل‌ها. مردان یل
نازینک چهارم
زَهگو ای لار اَیهِ
ای لار و شیراز اَیهِ
دَسی پَ دسمال اَیهِ
کُوِشی پُر ای نار اَیهِ
ای گَلِ نُمزار اَیهِ
توضیحات
در حدود دهه۴۰ مسافرت‌های مردان جنوب کرمان به لار و شیراز یاد می‌شود.
نازینک پنجم
لالا لایی
تَ بُحوَسپ ماما
حواب تَرا رودینی
گِریوَگ تی دلا رنجینی
ترجمه
لالا لایی
تو بخواب مامان
خواب تورا آرام می‌کند
گریه دل تورا می‌رنجاند
نازینک ششم
لالا لایی حبر اومد کِ بابا ای سپر اومد
لالا لایی حبر اومد کِ کاکات ای سپر اومد
لالا لایی حبر اومد کِ حالوت ای سپر اومد
لالا لایی حبر اومد کِ عموت ای سپر اومد
لالا لایی گل نرگس تپ و دردِت نَیِه هرگز
ترجمه
تپ: تب
نیه: نیاید
نازینک هفتم
لالا لایی گل پوتار نعلت بر زن بیکار
زن بیکار که خَــو داره سرش بسته و تَــو داره
ترجمه:
خو: خواب
تو: تب
نازینک هشتم
لالا لایی تو خَو داریی
تو میلِ شیر گَو داری
شیرِ گَو گُور گوپانه
پنیرِ میش گُور چوپانه
ترجمه
گوپان: گاودار
گور/هور: پیش، همراه
نازینک نهم
لالا لایی علی یارت
محمد، دُوِست و گَم حوارت
ترجمه
گم‌حوار: غم‌خوار
نازینک دهم
لالا لای لالایی
برو مکتب پَ مولایی
ترجمه
پ: به
محتوا
لالایی‌های جازموریان حاوی مضامینِ اعتقادی، سلامتی، پیشه، تنبل‌گریزی، انتظار و… هستند. مسئله‌ای که در اکثر لالایی‌های منطقه پیداست، تربیت است. تربیت مسئله اساسی زندگیست که در حال حاضر کمتر به آن توجه می‌شود و خانواده‌ها برنامه خاصی برای آن ندارند. لازم است همانطور که در گذشته به تربیت کودکان بها داده میشده الان نیز مورد توجه ویژه والدین قرار گیرد.
دانلود فایل pdf مطلب دانلود فایل پاورپوینت مطلب
مطالب مرتبط:
تفاوت گویش شمال و جنوب کرمان همراه با مثال و تاریخچه
دانلود پاورپوینت گزارش کامل روستاهای شهرستان رودبارجنوب استان کرمان
گفتگو با علی نظری نخبه جوان قلعه گنجی و متخصص قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی شیراز
معرفی موسیقی جنوب کرمان توسط سید فواد توحیدی پژوهشگر موسیقی نواحی استان کرمان
معرفی مرحوم باقر ابن بختیار شخصیت علمی و نویسنده جنوب استان کرمان
حضور فاطمه و عاطفه بامری نخبگان کنکوری زهکلوت در برنامه کاملا دخترانه شبکه ۳ سیما
